Leestijd: 9 minuten

Wie kent niet het genot van een goed gevulde voorraadkast met eten, een volle diepvries of de vele zorgvuldig ingemaakte weckpotten? Eten bewaren kan je op vele manieren doen. Welke en hoe je deze het beste kunt toepassen lees je hier.

 

 

In dit artikel

• De voordelen van voorraad
• Manieren van bewaren
• Blancheertijden
• Bewaren met Mylar
• Wat anderen ook lezen

 

Eten bewaren, 5 manieren die werken

 

Bij het bewaren of preserveren van eten kunnen veel verschillende technieken worden gebruikt. Denk hierbij aan invriezen maar ook een techniek die je wellicht nog kent van je grootouders, het inwecken. Of het nu gaat om de oogst van je moestuin langer te bewaren, die extra voordelige bulk aankopen die je hebt gedaan of omdat je kippen gaat slachten en deze als jaarvoorraad wilt bewaren op de juiste manier. Voedsel bewaren kun je doen in een voorraad kast, een oogstkelder, in een vriezer of nog op een paar manieren.

De voordelen van voorraad

Dat het voordelig is om een voorraad te hebben is wel te merken bij inflatie. Iets wat je een half jaar geleden hebt gekocht en nu in de voorraad staat is niet voor jezelf duurder geworden over de verstreken tijd.

Enkele andere voordelen voor het hebben van een voorraad:

• Heb je weinig tijd, dan heb je altijd wel wat in huis om te maken.
• Dagelijks boodschappen doen is niet meer nodig.
• Goedkoper indien je meer ineens koopt.
• Bij ziek zijn of niet uit huis kunnen kun je vooruit.

Doe je dagelijks je boodschappen, of dit bij een supermarkt of lokaal bij een groenteboer of bij een slager is, dan kost dit veel tijd. Plan je dit een keer per maand of 2 weken dan scheelt je dat gesleep met boodschappen. Ook kun je dan gerichter je boodschappen doen of op zoek naar aanbiedingen.

Hoewel dit natuurlijk niet echt een zelfvoorzienende insteek is om boodschappen te doen, is het hebben van een goede voorraad dat wel. En zeker als je nog niet volledig onafhankelijk kan zijn van voedsel dan is het bewust omgaan met aankopen een goede eerste stap.

En als je grotere hoeveelheid voor een goede prijs kunt inslaan dan is dat voor nu wellicht beter dan dat je dit zelf zou gaan produceren.

Bij het hebben van een voorraad kun je ook een grotere hoeveelheid avondeten maken. Extra porties kan je dan bewaren in een koelkast of invriezen en zo heb je altijd wat lekkers op tafel als je even geen zin hebt om te koken. En krijg je ineens onverwachts bezoek of is het slecht weer of ligt er een halve meter sneeuw, dan zit je goed met je voorraad.

De manieren van bewaren

Veel manieren van eten bewaren zijn als vanzelfsprekend. Maar soms staan we er niet bij stil welke manieren er vroeger werden gebruikt die een beetje in de vergetelheid zijn geraakt. Een koelkast of diepvrieskist was er heel vroeger nog niet.

Toch zijn er nog een aantal manieren die goed gebruikt kunnen worden om extra voedsel op te slaan. Zeker ook als je dit langer wilt bewaren, denk aan 1 of 2 jaar. Of wat dacht je van je oogst uit de moestuin. Leuk dat je al die zaadjes hebt geplant, maar nu zal er nog iets met al die opbrengst moeten gebeuren!

Als je geen diepvrieskist hebt of een kelder kan je toch nog voorraad opslaan. Wellicht heb je een koele kamer of plek in het huis waar je een voorraadrek kunt zetten. Of een vorstvrije garage of schuur aan huis. Bij elke manier van bewaren zal over tijd wat verlies van voedingsstoffen en -waarde zijn. Er is niks mis met voorraad bewaren in de diepvries, sterker nog: voedsel uit de diepvries behouden hun voedingswaarde.

 

Manieren van eten bewaren

• • • • 1. Koelkast
      • 2. Invriezen
      • 3. Mylar zakken
      • 4. Wecken of cannen
      • 5. Drogen

 

1. Koelkast

Verse voorraad die binnen enkele dagen genuttigd moet worden kan in een koelkast bewaard worden. Denk hierbij aan een temperatuur van +4 graden Celsius. Er is wel een onderscheid in soorten eten.

Zo zijn bladgroente, vis, vleesbeleg of bramen en aardbeien maar enkele dagen houdbaar (vers). Zo ook als je verse melk in de koelkast hebt of andere melkproducten zal dit hooguit een week houdbaar zijn voordat het zijn smaak zal verliezen. Voor ander fruit dat je zou willen bewaren in de koelkast zoals appels, peren of perziken kan je uitgaan van ongeveer 10 dagen.

Heb je goeie boter of eieren dan kun je uitgaan van 20 tot 30 dagen. Maar bij veel gebruik kan het eerder op zijn dan dat er overblijft.

 

Plaats je eten in de koelkast, weet dan dat eten achterin de koeling het beste gekoeld zal worden. Plaats je iets in de deur van de koelkast dan is dat minder gekoeld. Let ook op dat je koelkast niet te laag of te hoge temperatuur staat. Te koud en je eten kan licht gaan bevriezen.

 

Ook verpakking is belangrijk. Een open blik ananas in de koelkast is geen goed idee. Plaats het liever in een afgesloten plastic bakje. Want ook open verpakkingen kunnen zorgen dat ander eten in de koelkast de geur of smaak overneemt en dat niet echt appetijtelijk.

Ook eten dat veel vocht bevat het liefst goed afdekken. Verdampen van het vocht kan dan leiden tot ijsafzetting in de koelkast.

 

2. Invriezen

Begin juli zou je tuin vol moeten staan met groente en fruit. Dat is als je een eigen moestuin hebt. Als beginner heb je waarschijnlijk een paar mislukkingen gehad, maar ten minste één van je gewassen is zeker goed gelukt dat je daar een goede oogst van hebt.

De natuurlijke neiging is om het overschot weg te geven – en met mate is dat een goed idee – maar je moet ook vooruit kijken naar de lange, koude winter. Zou je niet liever je vitaminerijke, zelfgekweekt voedsel eten dan die smakeloze waterige groenten uit de supermarkt?

Invriezen vergt veel minder kooktijd dan methodes zoals wecken of cannen (of inblikken), de resultaten zijn voedzamer en lekkerder. De energiebehoefte is een beetje een discussiepunt – je hoeft in het begin niet zoveel elektriciteit te gebruiken om het voedsel te verwerken, maar je moet een vriezer wel laten draaien om het eten te conserveren.

Stroomuitval of een dure energierekening kan een probleem zijn. Toch is invriezen een van de eenvoudigste manieren om voedsel te bewaren. Natuurlijk zal je eten nooit beter smaken dan vers, eet dan ook zo lang mogelijk vers uit eigen tuin voordat je het in de vriezer gooit.

Als je weinig vriesruimte hebt, kun je je beter richten op het invriezen van voedsel dat gedroogd of ingeblikt niet zo goed smaakt. Zo zal de smaak en textuur anders zijn bij courgettes, pompoenen en vruchten. Na invriezen is het vaak dan alleen nog geschikt voor soepen, lasagnes of smoothies.

Wat goed in te vriezen is zijn sperziebonen, suikermaïs, groentesoepen, broccoli en doperwten. De meeste groenten blijven trouwens veel beter houdbaar als je ze even blancheert voordat ze de vriezer in gaan.

Blancheren is het stomen of koken van groente, net lang genoeg om de enzymen te deactiveren die ervoor zorgen dat de kwaliteit van het voedsel na verloop van tijd afneemt.

 

Blancheertijden voor enkele gangbare groenten staan hieronder:

 

Hoe blancheer je?
De truc is om het voedsel snel heet en daarna net zo snel koud te krijgen. De traditionele methode is om stukken product in kokend water te laten vallen, ze er met een schuimspaan uit te halen, het voedsel in ijswater te dompelen en de geblancheerde groenten vervolgens te laten uitlekken alvorens ze in de vriezer te stoppen.

Maar deze methode van blancheren leidt tot verlies van veel in water oplosbare vitaminen.

Een alternatief daarvoor is stoomblancheren. Breng een laagje water aan de kook. Voeg de groenten toe aan de pan en doe de deksel erop. Nadat de juiste tijd is verstreken schep je de groenten eruit op een plaat met ovenpapier. Leg het in de vriezer en ga verder met de volgende batch. Als deze klaar is kan je de eerste batch verwerken om in te vriezen. En zo ga je verder.

 

3. Luchtdicht verpakken met Mylar

Misschien is deze manier van voedsel bewaren nog onbekend, desalniettemin is het een geweldige manier om voor een langere tijd je eten te bewaren. Overigens, niet alles is op te slaan in een Mylar zak.

Waarom is Mylar anders voor lange voedsel opslag? Gewone plastic zakken sijpelen zuurstof terug in de zak en bieden geen bescherming tegen licht in vergelijking met Mylar zakken.
Zuurstof en zonlicht kunnen verkleuring en smaakverlies veroorzaken, de versheid van de inhoud aantasten en insecten de kans geven zich voort te planten. Iek, dat willen we niet!

Bij blootstelling aan licht kan de temperatuur in een zak stijgen. Producten op oliebasis zoals noten, koekjes, chips en chocolade zijn kwetsbaarder voor ranzigheid en verkleuring.
Door het licht buiten te houden, blijft het product koeler en vermindert het risico op ranzigheid. En er zijn zelfs type Mylar zakken die al het licht blokkeren.

Plastic en papier absorberen geur, wat daarmee de kwaliteit van de voedselopslag kan aantasten. Mylar zakken zijn gelamineerd met aluminium waardoor een zuurstofbarrière ontstaat. Wat in alle gevallen je voedsel kan bederven, Mylar zak of niet, is vocht.

 

Wat voedselopslag betreft, is Mylar geweldig omdat het:

• • • • Niet-poreus is
      • Ondoordringbaar is voor gas
      • Licht absorbeert
      • Geweldig is voor langere opslag van voedsel
      • Redelijk goedkoop
      • Gemakkelijk te gebruiken en hergebruiken.

 

Al het droge, vetarme voedsel kan worden bewaard in Mylar zakken. Denk hierbij aan producten zoals :

• Gedroogd fruit en groenten
• Meel
• Granen
• Pasta
• Suiker

Voedsel met vocht erin kan bederven in de Mylar zak. Hetzelfde geldt voor voedsel met vet, dit zorgt ervoor dat het voedsel na ongeveer 3-12 maanden ranzig wordt.

 

Niet geschikt voor langdurige opslag (±10 jaar)
Deze levensmiddelen kunnen nog steeds worden bewaard in Mylar zakken, maar je zult ze ongeveer om de 2-5 jaar (afhankelijk van het soort product) moeten vervangen.

• Volkoren meel
• Bruine rijst
• Bruine suiker
• Noten
• Zaden
• Gedroogde eieren
• Gemalen granen (behalve haver)

 

Zuurstofabsorbers
Zuurstofabsorbers zijn een essentieel onderdeel als je langdurige voedselopslag gaat toepassen met Mylar zakken. Ze werken in twee stappen door de overgebleven zuurstof in de zak te absorberen. Zolang het zuurstofgehalte onder 0,1% blijft gedurende de opslag zal het goed blijven. Daarnaast verminderen de zuurstof absorbeerders dat bacteriën en schimmels niet kunnen groeien.

Het gebruik van zuurstofabsorbers kan de levensduur van je levensmiddelen drastisch verlengen en is een perfecte manier om eten landurig te bewaren.

4. Wecken (inmaken) & Pressure canning

Bij wecken, inmaken of warmwaterbaden worden gesteriliseerde potten met voedsel gevuld en vervolgens een paar minuten tot een uur of langer in een grote pot kokend water gezet.

Wecken is een goede leermethode als je je zelfgekweekte voedsel voor de winter willen bewaren. Hoewel wecken niet voor iedereen de beste keuze is, is het leren van de basisbeginselen nooit weggegooid.

Waarom je moet wecken (of juist niet)
Wecken is een methode om voedsel te verhitten tot een temperatuur die hoog genoeg is om micro-organismen te doden, en vervolgens de pot af te sluiten. Goed geweckt voedsel is tussen de één en vijf jaar houdbaar op de plank, en sommige potten kunnen zelfs drie decennia later nog eetbaar zijn. Wil je je eten bewaren zonder koelkast, dan is dit een manier.

Misschien ken je ze nog wel, die overgebleven gevulde weckpotten van je oma.

Vergeleken met andere methoden van voedselconservering heeft wecken een aantal belangrijke voordelen. Het heeft geen energieverbruik na het wecken. Omdat je geen energie hoeft te verbruiken om je voedsel veilig te houden nadat het in een pot is afgesloten, is geweckt voedsel een prima noodoplossing bij stroomuitval.

Hoewel je veel warmte nodig hebt om de potten dicht te krijgen, kun je je groenten desnoods op houtvuur inmaken, waardoor wecken een van de meest duurzame conserveringsopties is.

De technieken voor het thuis bewaren van voedsel met de laagste opstartkosten zijn het bewaren van voedsel op de plank, drogen in de zon en fermenteren, gevolgd door wecken, drogen met een dehydrator, invriezen.

Houd ook rekening met de lopende kosten, die voor wecken bestaan uit het vervangen van gebroken potten alsmede de elektriciteit of het gas voor het inmaken zelf. De lopende kosten voor de meeste vormen van bewaring zijn over het algemeen vergelijkbaar, hoewel het bewaren van voedsel op de plank of in een kelder niets kost als je je ruimte eenmaal hebt ingericht.

 

 

5. Drogen

Het drogen van voedsel heeft verschillende voordelen ten opzichte van andere conserveringsmethoden. Zo kan je zonder veel kosten eigenlijk al aan de slag. Dat wil zeggen als je je voedsel in de open lucht laat drogen of in een warme auto op een zonnige dag.  Maar als je wat meters wilt maken dan is een dehydrator onmisbaar.

Met drogen behoud je een hoge voedingswaarde. Van de methodes beschreven halen ze allemaal een deel van de vitamines weg en staat drogen boven invriezen. Gedroogd voedsel verliest wat vitamine A en C, maar de rest blijft behouden.

De meeste groenten smaken beter in bevroren staat, toch behouden enkele groenten zoals tomaten en pompoen hun smaak het best wanneer ze gedroogd worden.

Als je het jaar door gebruikt maakt van je gedroogd voedsel dan is het prima. Het gaat niet zo lang mee als ingeblikt, ingevroren, maar het blijft zeker een paar maanden op de plank goed en dat zonder  elektriciteit. Dat maakt drogen veel nuttiger dan invriezen als je last hebt van stroomuitval, dure energierekeningen als je nog niet off-grid leeft.

Hoewel gedroogd voedsel kan bederven, zie en ruik je het verschil onmiddellijk. Er is geen gevaar voor botulisme zoals bij gewecked / pressurecanned voedsel, ook het gebruik van een dehydrator is veilig. Goed gedroogd voedsel is veilig.

Er past een hoop op de voorraadplank. Omdat voedsel veel kleiner is wanneer het gedroogd wordt, zal het niet moeilijk zijn om een plekje te vinden voor al die zongedroogde tomaten, bananen, citroenen en ander groente en kruiden.

Na al deze voordelen is eigenlijk het enige nadeel aan drogen de bereidingstijd. Het drogen neemt tijd in beslag maar hierop hoef je niet te wachten. Een goede snij- en keukenmachine kan dan wel tijdbesparend zijn om makkelijk alles in plakjes te snijden.

 

Tot slot

Eten bewaren kan dus op veel manieren. Voor elke toepassing heeft het wel zijn voordeel en nadeel. Een goede combinatie van deze manieren zal er voor zorgen dat je een goed gevulde voorraad kast of vriezer hebt en je zult terugdenken aan die heerlijke zomerdagen als je je eigen groente en fruit eet op een koude winterdag.

 

Hoe kan je eten bewaren?

Eten kan je bewaren op de volgende manieren: 1. Koelkast 2. Invriezen 3. Mylar zakken 4. Wecken of cannen 5. Drogen

 

Lees meer over andere onderwerpen