Zelfvoorzienend zijn betekent dat je in staat bent om voor jezelf te zorgen zonder afhankelijk te zijn van externe bronnen voor essentiële behoeften. Het draait om onafhankelijkheid en het vermogen om te overleven en gedijen door je eigen inspanningen.

Dit kan betrekking hebben op verschillende aspecten van het leven. Bij zelfvoorzienend wonen produceer je je eigen voedsel door middel van tuinieren en misschien zelfs veeteelt. Je wekt je eigen energie op via zonnepanelen en voorziet in je eigen waterbehoefte, bijvoorbeeld door regenwater op te vangen en te zuiveren.

Zelfvoorzienend zijn omvat ook het vermogen om basisbehoeften zoals kleding en brandstof te produceren of te verkrijgen zonder afhankelijk te zijn van commerciële leveranciers. Het kan zelfs betrekking hebben op het verwerven van kennis en vaardigheden die je in staat stellen om medische zorg te verlenen of reparaties aan je huis en apparatuur uit te voeren.

In essentie draait zelfvoorzienendheid om onafhankelijkheid, veerkracht en een diepe verbinding met de natuur. Het stelt mensen in staat om bewuster en duurzamer te leven, terwijl ze minder afhankelijk zijn van de complexe systemen van de moderne wereld. Het is een levensstijl die velen aantrekt vanwege de vrijheid en voldoening die het biedt.

,

Wat is een voedselbos

Leestijd: 3 minuten

das in voedselbos

Een voedselbos of natuurbos is een vorm van boslandbouw gekenmerkt door plantaardige voedselproductie op basis van bosecosystemen, waarbij fruit- en notenbomen, struiken, vaste planten en klimmers geïntegreerd worden en waarvan de opbrengsten nuttig zijn voor de mens.

In de zin van zelfvoorzienend zijn past een voedselbos hier goed bij, mits je waakt voor afhankelijkheden van overheden  in vorm van subsidies of bedrijven met groot commercieel belang. Je wilt immers onafhankelijk zijn.

Een eetbare bostuin werkt volgens dezelfde principes, is alleen te klein van omvang om zelfstandig een ecologisch evenwicht te creëren. Voedselbossen zijn waarschijnlijk ’s werelds oudste vorm van landgebruik. Het mooie van een voedselbos is om te weten wat je kunt eten en waar je dit kunt vinden.

Systeem van zeven lagen

Robert Hart pionierde met een systeem gebaseerd op de waarneming dat een natuurlijk bos in verschillende niveaus kan worden verdeeld. Hij gebruikte intercropping om een bestaande kleine boomgaard van appels en peren te ontwikkelen tot een eetbaar poly cultuurlandschap bestaande uit de volgende lagen:

  1. ‘Boomlaag’ bestaande uit de originele volwassen fruitbomen.
  2. ‘Lage boomlaag’ van kleinere noten- en fruitbomen tot dwergwortelstokken.
  3. ‘Struiklaag’ van fruitstruiken zoals krenten en bessen.
  4. ‘Kruidlaag’ van meerjarige groenten en kruiden.
  5. ‘Schimmellaag’ of ‘ondergrondse’ dimensie van planten gekweekt voor hun wortels en knollen.
  6. ‘Bodembedekker’ van eetbare planten die zich horizontaal verspreiden.
  7. ‘Verticale laag’ van wijnstokken en klimmers.

 

De verschillende lagen gaan van hoog naar laag en met grote bomen zoals walnoten en kastanjes (notenbomen) gevolgd door kleinere fruitbomen. Denk aan appelboom, kersenboom of perenboom.  Op de lagere lagen kan je denken aan struiken zoals bramen, bosbessen of hazelnoten met op de bozen bodem groenten, kruiden en bloemen groeien. Aan een verticale laag kan je denken aan druivenstruik of klimfruit. Bij een in evenwicht zijnde voedselbos kan het eetbaar voedsel opleveren voor een kleine 9 maanden. Vergeet ook niet de (medicinale) kruiden die een voedselbos kan produceren.

 

Anderen lezen ook 7 dingen die je moet weten over homesteading

 

De voordelen van een voedselbos

Om de voordelen van een voedselbos te zien, kijken we naar een schimmel van een paddenstoel. De bodem van een bos wordt opgebouwd uit dergelijke schimmels. En deze zijn heel nuttig en kan je eigenlijk zien als een net over de bodem. Ze zorgen dat voedingstoffen in de bodem blijven en kunnen ook deze voedingsstoffen verplaatsen naar andere delen van het bos. Zonder schimmels heb je geen gezonde bodem. Er zijn ook schimmel soorten die werken samen met bomen, waarbij de schimmel de boom voorziet van voedingsstoffen en water. De boom is dan niet de beroerdste en geeft koolstof aan de schimmel terug. Zonder deze symbiose zou de natuur niet optimaal werken.

Dan heb je mos. Mos groeit niet alleen op vochtige plaatsen want het kan zelf water aantrekken.Het is een goede bodembedekker en kan hiermee ook het vocht in de grond vasthouden. Het ontkiemen van zaden gaat makkelijker. Daarnaast is het een goed plekje voor insecten die zich kunnen verstoppen in het mos.

Bodem is ook bedekt met een bladerdek. Dat voed het bodemleven zoals schimmels, insecten en wormen. Wormen zijn hele handige helpers, zij nemen de bladeren mee de grond in en maken hier organisch materiaal van dat de bodem verrijkt. Meer lucht en water in de grond en de bodem is gezond. En hoe meer organisch materiaal de bodem bevat hoe meer water het kan vasthouden.

In de grote landbouw akkers ontbreekt de organische stof vaak. Omdat de boer alleen stikstof, kalium en fosfaat toevoegt zal dit de bodem niet voeden. Het zal steeds minder water vasthouden en wordt steeds gevoeliger voor droogte. Het verschil dus met een voedselbos die veel water kan opslaan en dus ook bij langdurige warme zomers het kan overleven. En koolstofrijk materiaal toevoegen is dus essentieel, en dat doen bomen.

 

Andere plekken in de wereld

Voedselbossen zijn nog steeds gebruikelijk in de tropen en bekend onder verschillende namen, zoals: homegardens in Kerala in Zuid-India en delen van Afrika; Kandyan-forest gardens in Sri Lanka;  huertos familiares en de “familieboomgaarden” van Mexico. Voedselbossen zijn een belangrijke bron van inkomsten en voedselzekerheid gebleken voor de lokale bevolking.

De oudste eetbare bostuin in Nederland is aangeplant in 1990 door Harald Wedig in Limburg. Sinds 2010 heeft de ontwikkeling van voedselbossen een grote vlucht genomen, na de aanplant van voedselbos Ketelbroek door Wouter van Eck. Inmiddels zijn er door heel Nederland en België voedselbossen en eetbare bostuinen in ontwikkeling. Deze zijn te vinden op landbouwgrond, bosgrond en in de stad. Een aantal grootschalige projecten (tot 20 hectare) zijn primair gericht op voedselproductie als transitie van de landbouw, terwijl andere vooral ingericht zijn op educatie, beleving, of juist versterking van natuurwaarden.

 

Moestuin beginnen in je eigen tuin

Leestijd: 3 minuten

je eigen moestuin

Wat dacht je van een eigen moestuin beginnen? Wie wil dat nu niet, lekker verse groente uit eigen tuin! Vele zullen al wat groente, maar vooral ook fruit in de tuin groeien. Denk aan tomaten of aardbeien. Goede en makkelijke planten waar je met veel plezier in de zomer de vruchten van plukt.

Je eigen moestuin hoeft niet perfect te zijn. Elk stukje is bruikbaar, mits je ook een goede bemesting hebt van de grond.

gewoon-zelfvoorzienend-zaaien-in-potjes-moestuin

Iedereen kan een moestuin beginnen. Of het nu in je eigen tuin is, of vanwege plaatsgebrek heb je een volkstuintje. In beide gevallen ben je bewust bezig met het produceren van je eigen voedsel. En kan je dit ook zien als een stapje in zelfvoorzienend leven. Ben je nog nieuw in het eigen voedsel produceren, begin klein. Start met groente die makkelijk in onderhoud zijn en waarvan je weet dat ze altijd wel een goede opbrengst hebben. Denk hierbij aan tomaten, bonen, radijsjes of wortelen. En natuurlijk wat je graag eet. Vul het aan met de nodige kruiden zoals basilicum, peterselie of lente ui. Of ben je toch meer van het zoete, start dan met fruit zoals aardbeien, frambozen, bessen en maak er eigen jam van.

 

 

Bewaren van je oogst

Afhankelijk van de hoeveelheid die je zaait en hoe groot je moestuin is zul je ook een bepaalde hoeveelheid voedsel produceren. Je kunt zaaien in intervallen waardoor sommige groente een langere tijd opbrengsten hebben. Maar het kan wel eens zijn dat je een grote hoeveelheid aan opbrengt hebt, te veel om in een keer te consumeren. Er zijn mogelijkheden om groenten zoals boontjes ook gewoon in te vriezen. De smaak blijft goed behouden en zo kan je een voorraad aanleggen voor de herfst of winterdagen. Lekker met stampot!

Ook Aardappelen zijn te bewaren, net als appels. Bekijk wat je behoefte is aan groente en fruit en of je tot conserveren van deze producten wilt overgaan. Je kunt het natuurlijk ook verkopen of de buren blij maken met een deel van de oogst.

 

gewoon-zelfvoorzienend-preserveren-groenten

Kosten van een moestuin

Alleen de zon gaat gratis op. Aan een moestuin hangen kosten. Hoeveel je wilt uitgeven is aan jezelf. Je kunt het zo perfect maken en veel nieuw kopen, of je maakt veel zelf  zoals verhoogde zaaibedden. Of je zaait of plant in volle grond of in een bak, een goede bemeste grond is een belangrijk onderdeel van een goede oogst.

Ook of je wilt zaaien of wilt planten heeft invloed op de kosten. Zaadjes zijn goedkoper, soms in de aanbieding en langer houdbaar. Wil je direct profijt hebben van je groente en geen gedoe met zaaien en wachten, dan kan je ook ‘kant-en-klare’ plantjes kopen. Kortom, je kunt op veel manier een moestuin beginnen en de kosten hoeven niet meteen heel hoog te zijn.

Enkele tips voor je moestuin avontuur

sla-kopen-voor-moestuin

 

✔ Waar wil je je moestuin beginnen, in je tuin of volkstuin

✔ Kies de plekken uit waar je moestuin het geschikts is om te starten

✔ Maak je eigen zaaikalender en weet wanneer je wat kunt oogsten

✔ Zorg voor een gezonde bodem en geef voldoende water

✔ Zaai de juiste groenten op de plek die het meest geschikt is

✔ Geef voldoende voeding

✔ Oogst tijdig en regelmatig je moestuin

Dit zijn maar enkele tips om je moestuin avontuur een goed begin te geven. Het is niet erg als iets mislukt of toch niet het gewenste resultaat heeft in oogst. Dit is een leermoment en de weg naar zelfvoorzienend is het leukste. Ontdek steeds weer nieuwe dingen om te verbeteren in je moestuin. En geniet ervan en bedenk dat je je eigen voedsel produceert. En naast je moestuin kun je altijd nog een mooie siertuin aanleggen vol met bloemen om zo bijen aan te trekken.

Boeken om je een start te geven met je moestuin

Lees je graag en vind je het fijn om een boek te hebben om in te bladeren en te gebruiken bij het starten en onderhouden van je moestuin? Er zijn goede boeken die je kunnen helpen en vol met tips en voorbeelden staan. Of producten waarmee je een start kunt maken met je eigen moestuin.

Wat is zelfvoorzienend leven?

Leestijd: 3 minuten

zelfvoorzienend leven

Een term die je veel vaker hoort, maar wat is het. Een definitie die je online kunt vinden zegt het volgende: Mensen die in alle opzichten voor hun eigen producten zorgen.

Er is dus geen handel met andere gebieden. Als deze mensen aan landbouw doen, wordt dat zelfvoorzienende landbouw genoemd.

Lees meer